İhraççı, sermaye piyasası aracı çıkarmaya yetkili olan kurumlara ve kuruluşlara verilen isimdir. “İhraççı ne demek?” sorusuna detaylı olarak cevap vermeden önce bu kurumların görev alanının kapsamına değinmek gerekir. Sermaye piyasası aracı ihraç etmek için özel olarak belirlenen merciler bulunur. Söz konusu yetkililer, sermaye piyasasında işlem görecek araçların halka arz edilmesini sağlar. Halka arz edilmeksizin ihraç edilen menkul değerlerde de söz sahibi olur.
Sermaye piyasasındaki işlemler sonucunda yatırımcılar ve ihraççılar arasında finans ilişkisi kurulur. İhraççı, kamuyu aydınlatma görevini üstlenir. Yatırımcının ilgili menkul kıymet hakkında detaylı bilgiye sahip olmasını mümkün kılar. Hak ve risklere dair görüşlerini de içeren bir belge sunarak sermaye piyasasına olan güveni artırır. İzahname adındaki belgeyle yatırımcıların ilgili hisse senedi hakkında değerlendirme yapmasına olanak sağlar. Bu belgeyi eğer varsa garantörle birlikte hazırlar. İlgili belgede yer alan bilgiler, hukuki anlamda bağlayıcı bir nitelik taşır.
İhraççı Olmak İçin Neler Gereklidir?
“Kimler ihraççı olabilir?” sorusu, sermaye piyasasında işlem yapanlar tarafından sıklıkla yöneltilir. İlgili görevi yürütenler arasında anonim ortaklıklar, mevzuatta bulunan kamu iktisadi teşebbüsleri, mahallî idareler ve ilgili işletmeleri yer alır. Bahsi geçen kurum ve kuruluşlar, halka arz edilen sermaye piyasası araçlarında önemli bir rol üstlenir. Dolayısıyla bu görevi sadece yetkili kuruluşlar yerine getirir.
İhraççı, hazırlamış olduğu izahname belgesinden sorumludur. Belgede yer alan maddelerin doğru, eksiksiz ve net bilgiler içermesi gerekir. Bu noktada ilgili belgeyi inceleyen yatırımcıların şirket ve halka arz edilen menkul kıymet hakkında fikir sahibi olması amaçlanır. Belgede yer alan bilgiler, yönlendirici bir nitelik taşır. Bu nedenle ihraççı, eksik ve yanıltıcı bilgilerden dolayı birinci derecede sorumlu tutulur. İhraççıdan tazmin edilemeyen bir zarar söz konusu olduğunda ise halka arz edenler, garantörler ve aracı kurum sorumlu hâle gelir.
İhraççı Bilgi Dokümanı Nedir?
İhraççı bilgi dokümanı, sermaye piyasası aracının halka arz edilme durumuna göre ikiye ayrılır. Halka arz edilen menkul kıymetler için izahname adında bir belge düzenlenir. Bu belgede şirkete ve menkul değere dair bilgiler yer alır. İzahname, yatırımcıların davranışlarını etkileyen bir belge olduğu için sadece yetkili kurumlar ve kuruluşlar tarafından düzenlenir. İhraççı, söz konusu belgenin tutarlı bilgiler içermesinden sorumludur. Bu yönüyle izahname, sermaye piyasasında işlem yapmaya teşvik eden bir özellik taşır.
Halka arz edilmeksizin işlem gören sermaye piyasası araçları için ihraç belgesi düzenlenir. Bu belge de izahname ile benzer olarak ihraççı tarafından oluşturulur. Her iki doküman da ilgili kurulun onayına tabidir. Mevzuatta belirlenen standartları taşımadığı takdirde onaylanmaz. Belgelerde yer alan bilgiler, kamuya açıklandıktan sonra değiştirilemez. Yatırımcıların kararını etkileyecek değişiklikler tespit edildiğinde yasal işlemler devreye girer. Bahsi geçen belgeler sayesinde sermaye piyasasında işlem yapmak güvenli hâle gelir. Ayrıca dokümanlarda yer alan bilgiler sayesinde yatırımcıların bilinçli bir şekilde işlem yapması da mümkün olur.
