Sürekli olarak finansal işlemler gerçekleştiren bireyler, menkul kıymet kelimesi ile sıklıkla karşılaşabilir. Bu terim, yatırım yapma konusunda tecrübesiz olan bireylerin aklına takılır. Kişiler, menkul kıymet nedir sorusunun cevabını merak eder. Bu kavramın çok daha iyi bir biçimde anlaşılabilmesi için öncelikle menkul kelimesinin anlamı öğrenilmelidir. Bu sözcük, taşınabilmesi mümkün olan malları ifade etmek için kullanılır. Menkul kıymetler ise taşınabilen ve yatırım aracı olarak kullanılabilen değerli kâğıtları belirtir. Değerli evrakın düzenlenmesi, belirli kanunlara ve kurallara bağlanmıştır.
Şirketler ve kişiler bu belgeleri rastgele çıkaramaz. Kıymetli evrakın hazırlanabilmesi için Sermaye ve Piyasalar Kurumu’ndan izin alınması gerekir. Aksi takdirde bu konuda herhangi bir işlem gerçekleştirmek mümkün olmaz. Bu evrak, belirli bir tutarı temsil eder. Bunların alınıp satılması kişilere ortaklık ve mali alacak hakkı kazandırır. Bahsi geçen haklar, belge ile bağlantılıdır. Hakkın saklı tutularak evrakın devredilmesi mümkün değildir. Bu tür bir işlemin sonucunda belge ile birlikte pay ve alacak hakkı da ilgili kişiye geçer.
Menkul Kıymetlerin Özellikleri Nelerdir?
Menkul kıymet özellikleri denildiğinde kişilerin aklına pek çok konu başlığı gelebilir. Bunlar, söz konusu evrakın bir yatırım aracına dönüşmesine imkân tanır. Bahsi geçen özellikler şu şekilde sıralanabilir:
- Belgeler kanunen kıymetli evrak olarak sayılır.
- Evrakın gördüğü talebe bağlı olarak değişen piyasa değeri bulunur.
- Menkul kıymetler yatırım aracı olarak kullanılır ve kazanç sağlar.
- Bahsi geçen değerli evrak, çok sayıda çıkarılır ve halka arz edilir.
- Menkul kıymetler nama veya hamiline düzenlenebilir. Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgi ana sözleşmede yer alır.
Bu özellikler değerli evrakın işleyiş prensibini oluşturur. Değerli evrak, farklı şekillerde düzenlenebilir. Bu noktada menkul kıymet çeşitlerinden bahsetmekte fayda vardır.
Menkul Kıymet Örnekleri Nelerdir?
Değerli evrak türleri, ilgili menkul kıymetin düzenlenmesini sağlayan şirketin yapısına ve pay temsil etme durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bu sebeple piyasalarda farklı menkul kıymet örneklerine rastlamak mümkündür. Örneğin hisse senetleri, yatırımcıların sık tercih ettiği değerli evrak türlerinin arasında yer alır. Hisse senedi, yatırım yapmak isteyen kişilerin bir şirketin ortağı olabilmek adına satın aldığı belgedir. Bir diğer yatırım aracı olan tahviller ise anonim şirketler ya da kamu kuruluşları tarafından piyasaya sunulan uzun vadeli borç senetleridir.
Başka bir yatırım aracı olan intifa senetleri diğerlerinden daha farklıdır. Bunlar, kişilere pay sağlamaz. Yalnızca mal varlığı üzerinde belirli haklar sağlar. Bu belgeler, sık tercih edilen değerli evrak türlerinin arasında bulunur. Kâr – zarar ortaklık belgelerinin yanı sıra hazine, finansman ve banka bonoları gibi farklı menkul kıymet türleri de bulunur. Kişiler borsada bu araçları kullanarak yatırım yapabilir. Şirketler ve çeşitli kuruluşlar ise bu araçlar sayesinde kendilerine finansman sağlar.
