Piyasa, alıcı ve satıcıların genellikle para karşılığı hizmet ve ürün değiş tokuşlarını gerçekleştirdiği yer olarak tanımlanır. Buradaki alıcı ve satıcı ilişkileri, varlıkların fiyat değerini belirler. Belirlenen güncel değere ise piyasa fiyatı adı verilir. Bu terim, en basit tabirle bir hizmetin ya da varlığın alınıp satılabileceği cari değer olarak belirtilebilir.
Piyasa fiyatı nedir sorusunun yanıtına detaylı bir şekilde değinmeden önce söz konusu değerin belirli bir miktarda olmadığı belirtilmelidir. Dolayısıyla söz konusu fiyat, satın alma değerinin değişken bir ölçütü olarak kabul edilir. Piyasa fiyatı, arz ve talep dengesine göre belirlenir. Diğer bir deyişle, arz edilen miktarın talep değerine eşit olduğu nokta olarak ifade edilebilir. Bu durumda satışa sunulan hizmet ya da hissenin değeri, şirket koşullarından bağımsız olarak değişir. Bu değişim, satın alma için sunulan tekliflere bağlı olarak gerçekleşir. İlgili fiyat, negatif/pozitif değişimler sonrasında ürün veya hizmetin gerçek değerinin altında ya da üstünde kalabilir.
Piyasa Fiyatı Nasıl Belirlenir?
Piyasa fiyatı nasıl belirlenir sorusu, satılan mal ya da hizmetler için son derece önemlidir. İlk olarak satılan varlığın gerçek değerinin belirlenmesi gerekir. Bu gerçek değer, kar marjı ile maliyetin toplamı ile hesaplanır. Piyasa fiyatı ise gerçek değeriyle pazara sürülen ürünün güncel değişimler sonucu ortaya çıkan miktardır. Söz konusu fiyat belirlenirken tedarik miktarı ile talep oranları arasındaki ilişkiye bakılır. Klasik bir arz – talep grafiği oluşturulduğunda bu iki eğrinin kesiştiği nokta, ilgili hizmet veya varlığın alım satım işlemleri için tabi tutulacağı piyasa fiyatı olarak belirlenir.
Piyasa Fiyatı Nasıl Hesaplanır?
Ekonomi bilim dalının temel konularından biri olan piyasa fiyatı hesaplama işlemi birkaç teoriye dayanır. Arz kanununa göre tedarik kapasitesi azaldıkça alıcılar arasındaki yarış artar ve fiyat teklifleri yükselir. Arz değişkeni sabitken talebin azalması ise fiyatları negatif yönde etkiler. Bu durumda arz ve talep ters orantılı olarak bağlantılıdır. Hesaplama yapılırken bu iki ana değişkenin fiyat üzerindeki etkileri baz alınır. Arz ve talep miktarlarının eşit hâle geldiği nokta ise mal veya hizmetin güncel piyasa fiyatını verir. Bu değer sabit değildir, güncel hesaplamalar sonucu elde edilir. Söz konusu değer, ilgili şirketin borsada işlem gören tüm hisselerinin piyasadaki güncel fiyatı ile çarpılarak hesaplanabilir.
Piyasa Fiyatı Araştırması Nasıl Yapılır?
Açık/kapalı ihaleler ile satışa sunulacak varlık ya da servisin piyasa fiyatı araştırması yetkililer tarafından 4837 nolu Kanun’un belirttiği hükümler çerçevesinde yapılabilir. İdare ya da yetkililer tarafından belirlenen bir komisyon, araştırma yaparak satılan ürün veya hizmetin vergiler dâhil olmaksızın gerçek değerini tespit eder. Bunun sonucunda gerçek değerin belirlenmesi önemlidir. Piyasa fiyat araştırması yapıldıktan sonra ise alıcı teklifleri gönderilir.
